Kayseri’de yazılı basının temelleri, 20. yüzyılın başlarında atıldı. 26 Ağustos 1909 tarihinde Kayseri mutasarrıfı (günümüzde vali veya il yöneticisi konumunda olan idareci) olarak göreve başlayan Muammer Bey, kentte bir gazete çıkarılması yönünde karar aldı. Bu doğrultuda ilk adım, Kayseri’de bir matbaa kurulması oldu.
Kayseri’de İlk Matbaanın Kurulması (1910)
Hükümet Konağı’nın yanında bulunan mutasarrıf lojmanının (resmî konut) bir bölümü matbaa haline getirildi. 1910 yılında faaliyete geçen bu baskı tesisinde elektrik bulunmadığından, baskı makinesi kol ve ayak gücüyle çalıştırılıyordu. İlerleyen süreçte makineye motor eklenerek daha verimli hale getirilmesi sağlandı.
Matbaanın kurulmasında dönemin Belediye Reisi (belediye başkanı) İmam-zade Mehmed Bey’in de destek ve yardımları oldu. Kurulan bu baskı tesisi, “Hususi İdare” (bugünkü İl Özel İdaresine karşılık gelen idarî yapı) bünyesine alınarak resmî bir statü kazandı. Böylece Kayseri’de matbaa faaliyeti, resmî ve kurumsal bir zemine oturtulmuş oldu.
Kayseri’nin İlk Gazetesi: Erciyes Gazetesi
Hükümet Konağı’nda kurulan Hususi İdare Matbaası’nda basılan ilk gazete, Kayseri’nin ilk süreli yayını olan Erciyes Gazetesi oldu. Gazete, 29 Ağustos 1910 Pazartesi günü yayımlanmaya başladı. Bu tarih, Kayseri basın tarihi açısından bir dönüm noktası kabul edilmektedir.
Gazetenin müdürlüğünü (sorumlu yayın yönetimini) Turanlı Yunus Bekir Bey yürütüyordu. Yazar kadrosunda Ahmed Hilmi, Recep Bey, Ramiz Bey, Miralay Zihni Bey (yüksek rütbeli asker), Ziraat Öğretmeni (tarım alanında eğitim veren öğretmen) Şaban Hami Bey, Ahmed Zeki, Salih Bedirhan, Şahab Rasih Bey ve Mazlum Rasih Bey yer alıyordu.
Erciyes Gazetesi haftalık olarak yayımlanıyor ve her pazartesi günü okuyucuyla buluşuyordu. Gazetenin ebadı (ölçüsü) 22×34 santimetreydi. Satış fiyatı 10 para idi; “para” Osmanlı döneminde kullanılan küçük değerli madeni bir para birimiydi ve dönem şartlarında gazeteye ulaşılabilir bir bedeli ifade ediyordu.
Gazetenin ilk sayısının 1000 adetten fazla satılması, Kayseri halkının yazılı basına olan ilgisini açıkça gösterdi. Erciyes Gazetesi bu biçimiyle toplam 69 sayı yayımlandı ve böylece Kayseri’de düzenli gazete yayıncılığı başlamış oldu.
Kayseri Basın Tarihinde İlk Matbaanın Önemi
1910 yılında matbaanın kurulması ve Erciyes Gazetesi’nin yayın hayatına başlaması, Kayseri için sadece teknik bir gelişme olmadı. Bu adım, şehirde haber alma alışkanlığının gelişmesine, kamuoyunun oluşmasına ve yerel meselelerin yazılı olarak tartışılmasına imkân tanıdı.
Hususi İdare Matbaası sayesinde Kayseri, Osmanlı Devleti’nin son döneminde modern anlamda yazılı basınla tanıştı ve bu gelişme, kentin kültürel ve sosyal hayatında önemli bir iz bıraktı.
2025 Yılında Kayseri’de Yazılı Basın
Günümüzde dijital medyanın yaygınlaşmasına rağmen Kayseri’de basılı gazete geleneği tamamen sona ermiş değildir. 2025 yılı itibarıyla Kayseri’de Basın İlan Kurumu’na kayıtlı ve resmî ilan yayımlama hakkına sahip 3 yerel gazete bulunmaktadır.
Basın İlan Kurumu’na kayıtlı olmak, gazetelerin belirli aralıklarla kağıt baskı yapmasını, yasal yükümlülüklerini yerine getirmesini ve resmî nitelikte ilan yayımlamasını zorunlu kılmaktadır. Bu durum, Kayseri’de basılı gazeteciliğin sınırlı sayıda da olsa devam ettiğini göstermektedir.
