Yoğun bir günde öğle yemeğini aceleyle bitirmeye çalışmak hepimizin aşina olduğu bir sahne. Ancak hızlı yemek yemenin sağlığımıza sandığımızdan daha fazla zarar verebileceği ortaya çıktı. Japonya’daki Fujita Sağlık Üniversitesi’nden yapılan ve Nutrients dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, yeme hızından çok seçtiğimiz yiyecek türünün daha belirleyici olduğunu gösteriyor.
Yeme Hızı mı, Yemek Türü mü?
Obezite oranlarının dünya genelinde hızla artması, bilim insanlarını daha sağlıklı beslenme alışkanlıkları üzerine düşünmeye itiyor. Yavaş yemek yemenin sindirimi kolaylaştırdığı ve kilo kontrolüne yardımcı olduğu uzun süredir biliniyor. Ancak birçok insan, yoğun tempolu yaşamlarında bu öneriyi uygulamakta zorlanıyor. Japonya’daki araştırma, yeme hızını yavaşlatmanın sanıldığı gibi sadece iradeye bağlı olmadığını, yiyecek türünün bu süreçte büyük rol oynadığını ortaya koydu.
Araştırma Nasıl Yapıldı?
Çalışma, 20-65 yaş arası 41 yetişkin (18 erkek, 23 kadın) üzerinde gerçekleştirildi. Katılımcılara üç farklı öğün sunuldu: pizza, sebzeleri önce tüketilen bir bento ve sebzeleri sonra tüketilen aynı bento. Yemek süresi, çiğneme sayısı, ısırma sıklığı ve çiğneme temposu, giyilebilir çiğneme sensörleri ve video analizleriyle ölçüldü.
Bulgular Ne Diyor?
Sonuçlar oldukça dikkat çekici. Pizza yiyen katılımcılar, bento tüketenlere kıyasla çok daha hızlı yemek yedi, daha kısa sürede bitirdi ve daha az çiğnedi. Bento yemekleri, pirinç, sebze ve et gibi ayrı bileşenlerden oluştuğu için çubukla yenmesi gerekti ve bu da yeme sürecini doğal olarak yavaşlattı. Çiğneme sayısı ve süresi, bento yiyenlerde daha yüksekti, ancak ısırma sayısı yemek türüne göre değişmedi. Çiğneme temposunda ise çok büyük farklar gözlenmedi.
Cinsiyet farkları ise araştırmanın en ilginç kısmıydı. Erkekler, kadınlara göre genel olarak daha hızlı yedi ve daha az çiğnedi. Yaşlı katılımcılar da daha hızlı yeme eğilimindeydi; bu, diş sağlığı veya çiğneme yeteneğindeki değişikliklerle ilişkilendirildi. Ancak şaşırtıcı bir şekilde, Vücut Kitle İndeksi (BMI) ile yeme hızı arasında bir bağlantı bulunmadı. Buna rağmen, obez bireylerin pizza gibi ultra işlenmiş ve kolay tüketilen yiyeceklere yöneldiği, bunun da hızlı yeme ve aşırı kalori alımına yol açtığı gözlemlendi.
Yemek Türü Neden Önemli?
Araştırmacılar, yeme hızını etkileyen en büyük faktörlerden birinin yiyeceğin sunum şekli olduğunu vurguluyor. Küçük porsiyonlar halinde ve çatal-bıçak gibi aletler ile tüketilen yemeklerin yeme hızını yavaşlattığını, pizza hamburger tarzı fastfood yemeklerin ise yeme hızını arttırdığı ortaya çıkmıştır.
Çiğneme temposunun beynin doğal ritmiyle belirlendiği ve değiştirilmesinin zor olduğu belirtilse de, çiğneme süresi ve sayısı yemek türüne göre kolayca değişebiliyor. Daha yavaş yemek için daha küçük lokmalar almak ve daha çok çiğnemek gerektiği açık. Ancak uzmanlar, bunun için bireylere “yavaş ye” demek yerine, yavaş yemeyi teşvik eden yemek türlerini tercih etmelerinin daha pratik bir çözüm olduğunu savunuyor.
