Kovid-19 geçiren pek çok birey hastalığı hafif belirtilerle atlatsa da bazı kişilerde yorgunluk, beyin sisi, vücut ağrısı ve nefes daralması gibi şikâyetler aylarca hatta kimi zaman yıllarca devam edebiliyor. Tıpta “uzun Kovid” olarak tanımlanan bu tabloya neyin yol açtığı ise uzun süredir belirsizliğini koruyordu.
Uzun Kovid’in Etki Mekanizması Netleşiyor
Yeni yayımlanan araştırma, uzun Kovid hastalarının kanında “mikro pıhtılar” olarak adlandırılan anormal pıhtı kümeleriyle, bağışıklık sisteminin önemli bileşenlerinden olan “nötrofil” hücrelerinde gerçekleşen değişimler arasında doğrudan bir ilişki ortaya koydu. Bu mikro pıhtılar, ilk kez Kovid hastalarının dolaşımında kaydedilmişti.
Lifsi yapılar oluşturuyor
Araştırmacılar, nötrofillerin belirli bir dönüşüm geçirerek DNA’larını hücre dışına çıkardığını ve bunun sonucunda “nötrofil hücre dışı tuzakları” (NET’ler) adı verilen lifsi yapılar oluştuğunu ortaya koydu. Normal şartlarda virüs ve bakteri gibi patojenleri yakalayıp etkisizleştirmeyi amaçlayan bu süreç, mikro pıhtılarla birleştiğinde kan dolaşımında ciddi aksamalara neden olabiliyor.
Kayseri’de uzun süredir devam eden halsizlik ve nefes darlığı şikâyetleri yaşayan kişilerde bu mekanizmanın etkili olabileceği düşünülüyor.
‘’Fizyolojik hastalığa yol açabilir’’
Fransa’daki Montpellier Kanser Araştırma Enstitüsü’nden çalışmanın yazarlarından Alain Thierry, bu etkileşimin fizyolojik düzeyde hastalığa yol açabilecek bir mekanizmaya işaret ettiğini ifade etti.
Bir diğer araştırmacı Resia Pretorius ise söz konusu yapışkan mikro pıhtıların, NET’lerle birleştiğinde vücudun doğal pıhtı çözme süreçlerine karşı daha dayanıklı hale geldiğini ve uzun süre dolaşımda kalabildiğini vurguladı.
Damar sorunlarını ağırlaştırıyor
Yapılan incelemelerde uzun Kovid geçiren kişilerin plazmasında, sağlıklı bireylerin aksine çok daha büyük mikro pıhtı yapıları ve yüksek seviyede NET oluşumu gözlemlendi. Uzmanlara göre bu durum, özellikle uzun Kovid’e eşlik eden damar sorunlarını ağırlaştırıyor.
Tedavi Süreçlerine Işık Tutabilir
Yapılan çalışmada, “Daha yoğun NET oluşumunun mikro pıhtıları daha stabil hale getirerek uzun Kovid sendromuna neden olan zararlı etkileri tetikleyebileceğini düşünüyoruz” değerlendirmesine yer verildi.
Bilim insanları, Journal of Medical Virology dergisinde yayımlanan bu bulguların, uzun Kovid belirtilerine yönelik hedefli ve daha etkili tedavi yöntemleri geliştirilmesi açısından önemli bir aşama olabileceğini belirtiyor.
